تغذیه اسب های بیمار

 براي شروع بحث بهتر است. ابتدا اندکي پيرامون تغذيه عادي در اسب صحبت شده. و پس از آن به تغييراتي که بايد در جيره عادي داده شود. پرداخته خواهد شد.

بالانس کردن ميزان احتياجات يک اسب، خود يک هنر مي باشد. هنري مبتني بر شناخت نيازهاي فيزيکي با تمامي فاکتورهاي دخيل در آن. مقدار جيره بستگي به وزن و اندازه حيوان دارد و بطور متوسط ۲- ۵/۲ % وزن بدن را شامل مي شود.

همچنانکه کم خوردن. غذا در حيوان مشکل ایجاد می کند. زياد خوردن نيز مي تواند. بروز مشکلاتي را در حيوان سبب شود.

در کل سلامت پاها، عضلات، دستگاه گوارش، دستگاه تنفس و در يک کلام «بدن سالم» در گرو تغذيه با جيره صحيح مي باشد. عوامل تاثير گذار بر جيره عبارتند از سن، جنس، وزن،شرايط آب و هوائي،نوع فعاليت،تيپ اسب و غیره.

 اسب بیمار

اولين چيزي که يک اسب بيمار نياز دارد ، يک استراحتگاه مناسب (Box) مي باشد. حتي در جزئي تري آسيبها نيز مي بايست ۲ روز را جهت استراحت اسب در نظر گرفت.تغذيه اسب بيمار بدين جهت اهميت دارد که اسب در زمان بيماري و زمانيکه در استراحتگاه بسر مي برد،اغلب شرايط بدني خود را از دست مي دهد که يکي از دلايل آن از دست رفتن اشتها مي باشد.

 اين نکته را بايد در نظر داشت که جيره تهيه شده. براي چنين اسبي مي بايست از جذابيت تغذيه اي برخوردار بوده و بدين منظور از ميوه هاي آبدار مانند سيب و هويج، گياهان معطر مانند پودر سير که بو و طعم داروها را با آن مي توان مخفي نمود و همچنين از سبوس استفاده مي شود. اگرچه سبوس خوراک ايدهآلي براي اسب نيست. اما خسيانده آنرا بسياري از اسبها دوست دارند. و واقعا از خوردن آن لذت مي برند. براي تهيه اين خوراک دو سوم سطل را از سبوس پر کرده و با آب داغ آنرا مي خيسانند. رويش را با پارچه اي پوشانده و مي گذارند تا ولرم شود. سپس به ميزان ۳۰ گرم نمک به آن افزوده و تا وقتيکه هنوز گرم است ، آنرا در اختيار اسب قرار مي دهند. 

خوراک اسب ها

علاوه بر خوشخوراک بودن غذا، شرايط خوراک دهي نيز در ميزان مصرف غذا تاثير دارد. بعنوان مثال اگر اسبي در پاي جلوي خود دچار آسيبي شدهبهتر است. که ظرف غذا بر روي کف زمين قرار داده نشود. چراکه براي خوردن از سطوح پائين اسب براي حفظ تعادل، وزن بيشتري را روي پاهاي جلوئي خود مي اندازد. که اين کار باعث افزايش درد و در نهايت موجب صرفنظر کردنش از غذامي شود.

شرايط آرام و به دور از عوامل تحريکي نيز در تمايل اسب به غذا نقش دارد. تغيير در جيره اسب مي بايست آرام آرام انجام شود تا ميکرو ارگانيسمهاي حاضر در دستگاه گوارش حيوان بتوانند خود را به غذاي جديد سازگار نمايند. با تغيير ناگهاني جيره ، ترکيب جمعيتي ميکرو ارگانيسمها دچار اختلال شده. و در نتيجه اسهال، کوليک و حتي لمينايتيس مي تواند متعاقب ان بوجود آيد. 

در صورتيکه اجبار به تغيير ناگهاني جيره مي باشد. تجويز مواد پرو بيوتيک يا مخمر بعنوان مکمل مي تواند. در کمک به سازگار کردن ميکروارگانيسمها به جيره جديد و کاهش مشکلات بوجود آمده. سودمند باشد. 

در ادامه، به فرمهاي کلي جيره قابل پيشنهاد در بيماريهاي مختلف اسب اشاره مي گردد.

تغذيه کره اسبهاي بيمار يا نارس:

بيشتر ماديانها براي تغذيه کره هايشان شير کافي توليد مي کنند. کره اسبهاي ضعيف مي بايست. در هر ساعت براي مکيدن. شير مادر تشويق شده. و در اين جهت بايد به آنها کمک نمود. در صورتيکه کره اسب قادر به مکيدن شير نباشد ، شير ماديان را بايد با دست يا پمپ پستاني دوشيد. پستان بسته به ميزان شيردهي هر ۲ – ۶ ساعت دوشيده مي شود. حتي با دوششهاي مکرر، بيشتر ماديانها به سرعت خشک مي شوند. و منبع ديگري براي رساندن. شير به کره اسب لازم است.

 مي توان از ماديانهاي شيرده استفاده نمود. که معمولا گران مي باشند. شير بز جايگزين مناسبي براي شير ماديان است. و بعنوان يک راه قابل انتخاب ديگر پيشنهاد است. که از شير کم چرب (۲%) که ۲۰ گرم دکستروز به آن افزوده است. استفاده شود. 

کره اسبهائي که بصورت دستي تغذيه مي شوند بايد در راس ساعات مناسب تغذيه گردند، زيرا فواصل طولاني بين تغذيه موجب نفخ، دل درد، کاهش تغذيه و کم آبي بدن مي شود.

کره اسبهاي نارس و سپتي سميک، تغذيه دهاني را تحمل نکرده و اين عمل بايد از طريق تزريقي انجام شود. تغذيه سياهرگي گران بوده و تنها در درمانگاههاي بزرگ امکان پذير است. 

شير را بايد پيش از خورانده شدن تا حد دماي بدن گرم نمود. 

کره اسبهاي ضعيف که رفلکس مکيدن آنها کمتر از ميزان لازم است، بايد تنها با لوله بيني – معدي تغذيه شوند. يک سوند ادراري اسب نر را مي توان به اين منظور بکار برد. 

کره اسبهاي بدون مادر حتما مي بايستي در ۲۴ ساعت اول زندگي ، ماک دريافت نمايند و تا يک ماهگي نيز با شير جايگزين تغذيه شوند. قند معمولي را در کره اسبهاي زير يک هفته نبايد بکار برد ، چراکه آنها آنزيم سوکراز را جهت هضم قند در اختيار ندارند. اگر کره اسبي دچار اسهال شد و اسهالش بيش از ۲ روز ادامه يافت، بايد Vit .B ، انرژي و پروتئين را به نحو مناسبي تامين نمود.

تغذیه اسب های بیمار بالغ مبتلا به اسهال :

در برخرد با اسهال بهترين کار، کاهش هجم غذا، افزودن مکملهاي ويتامين B  ، مايعات و الکتروليتها به مدت بيش از دو روز مي باشد. تغذيه آزاد با مواد خشبي، نمک و آب در مورد اسهالهائي که بعلت زياد مصرف شدن غلات و يا اسهالهاي آنتي بيوتيکي بوجود مي آيند، توصيه مي شود. از مقادير زياد کربوهيدراتهاي قابل هضم (غلات) بايد اجتناب نمود.

تغذیه اسب های بیمار مبتلا به بيماريهاي کبدي:

کبد نخستين محل توليد گليکوژن و محل نگهداري ويتامينهاي A, E, D بوده و همچنين در غير سمي نمودن داروها و محصولات جانبي سوخت و ساز دخيل مي باشد.کليد تغذيه اسب مبتلا به بيماري کبدي، در تامين انرژي و پروتئين به صورتي است که متکي به سوخت وساز در کبد نباشد، بطوريکه بيش از آنچه که نياز است به بيمار استرس تحميل ننمايد. ويتامينهاي A, D , E مي بايست بعنوان مکمل داده شوند. چراکه انها معمولا از کبد به سيستم گردش خون رهاسازي مي گردند. آمينو اسيدهاي شاخه کوتاه نظير والينف لوسين و ايزو لوسين را به راحتي ميتوان بعنوان منابع انرژي و پروتئين بکار برد. جيره اين اسبها مي بايست حاوي مقادير بالاي کربوهيدراتهاي حل شدني و پروتئين پائين (پروتئينهائي که بيشتر حاوي آمينو اسيدهاي شاخه کوتاه مي باشند) باشد. غذاهاي پيشنهاد شده عبارتند از Oat hay , Grass hay  ، سورگوم(مايلو) و ذرت. از علوفه لگومينه مانند يونجه ، شبدر، سويا و جو دوسر (Oat) بايد اجتناب نمود.تغذيه مي بايست در مقادير کم و به دفعات صورت گيرد.تغذيه اسبهاي مبتلا به بيماريهاي کليه:

در بيماريهاي کليه نيز همانند بيماريهاي کبد، بيمار نيازمند پروتئين پائين ، اما با کيفيت بالا مي باشد. يک برنامه تغذيه اي صحيح لزوما کند کننده پيشرفت بيماري نخواهد بود، اما مي تواند شرايط زندگي اسب را بهبود بخشد. کليه محلي اوليه براي تراوش کلسيم مي باشد. غذاهاي حاوي مقادير بالاي کلسيم مانند علوفه لگومينه ، موجب دفع مقادير زيادي بلور کلسيم از طريق ادرار مي شود. در اسبهاي مبتلا به بيماريهاي کليوي، اين بلورها در در کليه تجمع يافته و در نتيجه توليد سنگ کليه مي نمايد. بنابر اين مصرف يونجه و سبوس در اين بيماران ممنوع مي باشد.